Hesabım
Şifremi Unuttum
Kayıt Ol
Lojik Kapılar Nedir?
01.10.2024

Lojik Kapılar Nedir?

Lojik kapılar, bir ya da birden fazla girişe ve tek çıkışa sahip elektronik devrelerdir. Lojik devre veya mantıksal kapı olarak da bilinirler. Lojik kapılar, temel elektronik bileşenler olan diyotlar ve transistörlerden oluşur. Giriş ve çıkış hatlarına sahip olan devreler belirli bir mantıkta çalışır. Kısaca lojik devreler, Boolean Fonksiyonları’ndan yararlanarak girişten aldığı veriler ile mantıksal sonuçlar ortaya koyar.

Lojik Kapı Devreleri Nelerdir?

İşlevselliği açısından farklı lojik kapı devreleri bulunur. Bu devreler lojik kapı sembolleri ile formülize edilir. Genel anlamda 3 adet lojik kapılarla devre tasarımı mevcuttur. Genel hatlarıyla lojik kapılar ve doğruluk tabloları şunlardır:

VE (AND) Kapısı

Logic kapılar VE devresi; iki veya daha fazla girişe ve bir çıkışa sahiptir. Kapı devresi “Y= A . B” formülü ile ifade edilir. Mantık olarak iki giriş anahtarı da kapalı olmadan ya da başka bir deyişle tüm giriş değerleri “1” olmadan elde edilen çıkış değeri “1” olamaz. VE devresinin doğruluk tablosu şöyle sembolize edilebilir:

VEYA (OR) Kapısı

VEYA kapıları, İki ya da daha fazla giriş ve bir çıkış hattına sahiptir. VEYA devresi, paralel bağlı iki anahtar şeklindedir. Bu kapıda “1” sonucunu almak için girişlerden herhangi birinin “1” olması yeterli olur. Bu devre Y= A + B ile gösterilir. VEYA kapısının doğruluk tablosu şu şekildedir:

DEĞİL (NOT) Kapısı

Değil kapısının bir giriş ve bir çıkış hattı bulunur. Bu nedenle formülü, Y = A ile ifade edilir. Bu devrelerde giriş ile çıkış değerleri ters şekilde çalışır. Bu bağlamda girişi “1” olan devrenin çıkışı “0” değerinde, girişi “0” olan devrenin çıkış değeri ise “1”’dir. DEĞİL kapısının doğruluk tablosu ise şu şekildedir:

Türetilmiş Lojik Kapı Devreleri

Lojik devreler, 3 temel türden oluşsa da bu türlerden türetilmiş 4 kapı devresi daha bulunur. Bunlar ise şu şekildedir:

VE DEĞİL (NAND) Kapısı

VE DEĞİL kapısının iki veya daha fazla giriş ve bir çıkış hattı mevcuttur. Bu devre "VE" ile "DEĞİL" fonksiyonun birleşimi olarak kabul edilir. Bu devre kapısından "VE" fonksiyonundan oluşan çıkışların tam tersi elde edilir. Formülü ise Y = (A . B)' şeklindedir. Yani girişlerin hepsi "1" ise çıkış "0" olur. Bunun dışındaki tüm olasılıklarda ise "1" çıkışı elde edilir.

VEYA DEĞİL (NOR) Kapısı

İki ya da daha fazla giriş ve bir çıkış hattı olan bir devre kapısıdır. "VEYA" fonksiyonunun "DEĞİL" ile birleşmesinden oluşur. "VEYA" fonksiyonundan meydana gelen çıkışların tam tersi sonucuna dayanır. Girişlerin hepsi "0" ise çıkış "1" değerini alır. Bu durumun dışında kalan bütün durumlar "0" çıkış sonucunu verir. Devre formül olarak Y = (A + B)' olarak gösterilir.

ÖZEL VEYA (XOR) Kapısı

İki veya daha fazla giriş ile bir çıkış hattını barındırır. "VEYA" devresinden tek bir özellik ile ayrılır. Bu devreyi "VEYA" kapısından ayıran fark, tüm girişler "1" iken çıkış değerinin "1" yerine "0" olmasıdır. Y= A' . B + A . B' şeklinde bir formüle sahiptir.

ÖZEL VEYA DEĞİL (XNOR) Kapısı

ÖZEL VEYA DEĞİL devresinin de iki veya daha fazla giriş ve bir çıkış hattı vardır. Bu devre "ÖZEL VEYA" devre sisteminin tersi olarak çalışır. "VEYA" kapısından farklı olarak girişlerin hepsi "0" olursa çıkış değeri "0" değil "1" olur. Devrenin formülü, Y= A' . B' + A . B olarak ifade edilir.

Lojik Kapı Uygulamaları ve Örnekleri

Lojik kapı uygulamaları birçok sektörde görülür. Lojik kapı entegreleri pek çok farklı alandaki elektronik devrelerin düzgün bir şekilde çalışmasını sağlar. Lojik kapı örnekleri olarak şunlar verilebilir:

  • VE kapısı, güvenlik sistemlerinde kullanılır. VE kapıları sadece tüm sensörler aktif olduğunda devreye girer.
  • VEYA kapıları için örnek olarak aydınlatma sistemleri verilebilir. Bu sistemlerde iki farklı anahtardan birinin açık olması durumunda ışıklar yanar.
  • DEĞİL kapısı, su depolarında seviye kontrolü için tercih edilir. Depodaki su miktarının belirli bir seviyenin altına düşmesi halinde DEĞİL kapısı devreye girer ve motor çalıştırır.
  • Motorların aşırı yük koruma devrelerinde ise VE DEĞİL kapısı kullanılır. Eğer sistemde aşırı yük algılanırsa motor otomatik olarak durur.
  • VEYA DEĞİL devresi ise dijital kilit sistemlerinde etkilidir. Tüm girişlerin kapalı olması durumu VEYA DEĞİL kapısının kilitlenmesini sağlar. Kilitin devreden çıkması için ise kapılardan birinin açılması yeterlidir.

Lojik devre projeleri, bu örnekler dışında daha pek çok uygulama alanında tercih edilir.

Blog Son Eklenenler
Flip Flop Devresi Nedir?

Flip Flop Devresi Nedir?

Çeşitli elektrik devreleri için önem taşıyan flip floplar amatör ve profesyonel pek çok alanda kullanılır. Flip flop devresi, kısaca lojik kapılar yardımıyla oluşturulan bellek elemanları olarak açıklanabilir.

Devamını Oku
26.12.2024
PWM (Sinyal Genişlik Modülasyonu) Tekniği Nedir?

PWM (Sinyal Genişlik Modülasyonu) Tekniği Nedir?

PWM yani “pulse width modulation” elektronik alanda sinyal işleme denilince akla ilk gelen tekniklerin başında gelir. Sinyal genişlik modülasyonu olan PWM, geniş bir kullanım alanına sahiptir. 

Devamını Oku
24.12.2024
Buzzer Nedir?

Buzzer Nedir?

0Buzzer​, kısaca ses elde etmek için kullanılan bir devre ekipmanıdır. Başka bir deyişle mekanik, elektromekanik ya da piezoelektrik prensiplerde çalışan işitsel bir uyarı cihazıdır. 

Devamını Oku
23.12.2024
Zaman Rölesi Nedir?

Zaman Rölesi Nedir?

Devre veya makine mekanizmalarında bulunan zaman rölesi, güç kontaktörlerini kontrol etmeye yarayan elektronik bileşendir. Zaman röleleri otomatik olarak devrelerin çalışmasını ve belirlenen süre sonunda devrelerin durmasını otomatik olarak kontrol eder.

Devamını Oku
19.12.2024
Lojik Kapılar Nedir?

Lojik Kapılar Nedir?

Lojik kapılar, bir ya da birden fazla girişe ve tek çıkışa sahip elektronik devrelerdir. Lojik devre veya mantıksal kapı olarak da bilinirler. Lojik kapılar, temel elektronik bileşenler olan diyotlar ve transistörlerden oluşur.

Devamını Oku
01.10.2024
Solid State Röle (SSR) Nedir?

Solid State Röle (SSR) Nedir?

1971 yılında icat edilen Solid State Relay (SSR) veya Türkçe adıyla katı hal röleleri, herhangi bir mekanik parça içermemesi başta olmak üzere elektromekanik rölelerden oldukça farklıdır. Gelin, solid state rölelere yakından bakalım.

Devamını Oku
26.09.2024
Kaçak Akım Rölesi Nedir?

Kaçak Akım Rölesi Nedir?

Elektrik enerjisi günümüzde hayatın ayrılmaz bir parçasıdır. Ancak elektrik enerjisi yapısı itibariyle oldukça tehlikelidir ve dikkatle kullanılmalıdır. Elektrik akımında meydana gelen herhangi bir sorun, büyük maddi kayıplara yol açarken aynı zamanda insan hayatını da tehdit edebilir. Bu gibi olumsuzlukların önlenmesi amacıyla birçok önleyici teknolojik cihaz ve uygulama bulunur. Kaçak akım röleleri de elektrik kullanımını herkes için daha güvenli hale getirilmesine yardımcı olan bir cihazdır. Gelin kaçak akım rölesi hakkında sıklıkla sorulan sorulara ve yanıtlarına yakından bakalım.

Devamını Oku
17.09.2024
Servo Motor Nedir?

Servo Motor Nedir?

Servo motor, günümüzde birçok farklı alanda tercih edilen bir motor çeşididir. Hassas takip sistemi, geri besleme özelliği ve dayanıklı yapısı sayesinde endüstriyel ve hobi amaçlı sıkça tercih edilir. Kullanıcılar tarafından servo motorlar hakkında yoğun bir araştırma yapılır. Servo motor çeşitleri, çalışma prensibi, avantajları gibi konuları yazının devamında bulabilirsiniz.

Devamını Oku
03.09.2024
T-Soft E-Ticaret Sistemleriyle Hazırlanmıştır.